Wordt u als erfgenaam opgeroepen dan heeft u drie keuzes: u kunt de nalatenschap zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen.
Bij zuivere aanvaarding erft u zowel bezittingen als schulden. Hierdoor loopt u het risico dat u eventuele schulden vanuit uw eigen vermogen moet voldoen als de nalatenschap niet toereikend is. Bij beneficiaire aanvaarding loopt de afwikkeling van de nalatenschap via de rechtbank, tenzij u overtuigend kunt aantonen dat de nalatenschap positief is. Als u de procedure van beneficiaire aanvaarding echter juist uitvoert, dan hoeft u eventuele schulden niet uit uw eigen vermogen te betalen. Tot slot verwerpen. Verwerpen lijkt eenvoudig, u krijgt niets uit de nalatenschap en bent ook niet aansprakelijk voor eventuele schulden. Zijn er echter minderjarige (klein)kinderen die door uw verwerping erfgenaam worden, dan moet ook voor die (klein)kinderen worden verworpen. Dit kan weer het nodige papierwerk met zich meebrengen. In een dergelijk geval kan het dan eenvoudiger zijn als een van de eerst opgekomen erfgenamen beneficiair aanvaardt.
De praktijk
De Accountantskamer heeft onlangs uitspraak gedaan in een zaak waarin een echtgenote werd geconfronteerd met het plotseling overlijden van haar echtgenoot en waarin de wijze van aanvaarding een belangrijke rol speelde.
Mevrouw X heeft naar aanleiding van het overlijden van haar echtgenoot een accountant de opdracht gegeven de cijfers van de nalatenschap op te stellen. Daarnaast heeft ze hem gevraagd de fiscale aspecten te beoordelen en de aangifte erfbelasting op te stellen. Naar aanleiding van de door de accountant opgestelde cijfers aanvaardt mevrouw X de nalatenschap zuiver. Al gauw blijkt echter dat de door de accountant opgestelde cijfers geen volledig beeld weergeven. Essentiële informatie is niet of foutief opgenomen waardoor mevrouw X een verkeerde indruk heeft gekregen van de omvang en de samenstelling van de nalatenschap.
De consequenties
De Accountantskamer is van mening dat de accountant niet aan zijn zorgplicht heeft voldaan. Hij had mevrouw X nadrukkelijk moeten wijzen op de risico’s van zuivere aanvaarding. De accountant had zich moeten realiseren dat hij te maken had met een kwetsbare cliënte die zeer onverwachts met het overlijden van haar echtgenoot werd geconfronteerd. Ook het feit dat de daadwerkelijke afhandeling van de nalatenschap door de notaris werd verzorgd, ontsloeg de accountant niet van zijn zorgplicht. De accountant had moeten verifiëren dat zowel de bij de nalatenschap betrokken fiscalist als de notaris over de juiste informatie konden beschikken. Het ontstane tegenstrijdige belang tussen mevrouw X en haar schoonouders die de onderneming van hun overleden zoon zouden voortzetten, maakte het geheel niet eenvoudiger.
Conclusie
Weet u niet zeker of de nalatenschap positief is of dat alle bestanddelen bekend zijn, aanvaardt dan beneficiair. Dit geeft u de ruimte om rustig uit te (laten) zoeken hoe de nalatenschap is samengesteld zodat eventuele (vervelende) verrassingen zoveel mogelijk kunnen worden beperkt.